Wat is een herbeleving?
Die vraag wordt vaak gesteld. In de boeken wordt er heel zorgvuldig antwoord op gegeven. Zo zorgvuldig, dat ik al die jaren nooit besefte dat ik ook herbelevingen had. Een van de aspecten van de herbeleving is namelijk de flashback. Oftewel, het komt voor alsof je weer in de situatie uit je verleden beland bent. En daar gaat al veel mis. Want dat hoeft niet zo te zijn. Als de emotie eenmaal opkomt, in een actuele situatie bedoel ik dan, is voor diegene met de herbeleving die emotie direct gekoppeld aan die actuele situatie. De herbeleving is niet als zodanig waar te nemen vanuit de persoon zelf. Een ander kan misschien denken: “Nounou, doe niet zo dramatisch/hysterisch/agressief/beledigd/etc..” Als dat gezegd wordt, is dat dan ook een directe mismatch. Want de emotie is levensecht. En dit soort opmerkingen maken het direct veel heviger. Het voelt namelijk alsof iemand je niet erkent, terwijl die ander alleen aangeeft dat de hevigheid van de emotie enigszins uit verhouding lijkt te zijn.
Hoe maak je een herbeleving zichtbaar voor jezelf?
Een terechte vraag. Ik ben er door de jaren heen achter gekomen hoe dit lukt. Het is iets wat vanuit de omgeving wel gesignaleerd kan worden, maar die boodschap gaat niet overkomen. En als de herbeleving als zodanig niet herkend wordt, lijkt het helemaal een kansloze missie. Maar dat wil ik niet geloven. Een van de situaties die mij de ogen heeft geopend, is een dapper, moedig vlogje van een vrouw. Ik vond het op Facebook. Ze was overstuur, omdat ze belaagd werd in een bouwmarkt om het niet dragen van een mondkapje. Ze had dit juist zo netjes afgestemd met het personeel. Liever droeg ze er wel een, maar haar stress vanuit haar PTSS verhinderde dat. Het belagen van die man deed haar alsnog in de stress schieten. Hij snoerde haar de mond, vroeg niet wat maakte dat ze geen mondkapje droeg. Ze vertelde in haar vlog, hoezeer haar dat raakte, dat dat niet eens even gevraagd werd. Ik begreep haar. De emotie waarmee ze haar verhaal deed, deed denken dat het net een uur ervoor gebeurd was. Het was echter pas 6 dagen later dat ze dit filmpje opnam. Conclusie: de nodige reset op de stress vond niet plaats, dus het moest hier om een herbeleving gaan.
Stress resetten
Normaal gesproken kan een bedreigende situatie in je lijf een acute stressrespons oproepen. De meeste mensen herkennen het ‘fight/flight/fright’ verhaal wel ongeveer. De stressrespons is echter vele malen complexer dan dit. Wel geldt dat de respons kortdurend is, de stresshormonen zijn in principe in 24 uur je lijf weer uit, en in deze periode heeft het impact op al je organen. Je lijf kan volledig uit balans schieten door zo’n overweldigende gebeurtenis. Soms schiet je lijf blijvend in de stress, zogezegd. Je lijf is niet meer in staat om het sein weer op groen te krijgen, en daarmee komen er allerlei bijverschijnselen los. Auto-immuunreacties bijvoorbeeld. Of Leaky Gut syndroom. Of klachten als hielspoor, conversie-aanvallen, dystonie, aanhoudende pijn of ontstekingen en andere lichamelijke klachten. De echte blijvertjes, zeg maar. Ook kan je juist die emotionele disbalans zien ontstaan, de DSM-5 staat er bol van. Naast de mogelijkheden om via medicatie een soort onderdrukking te creëren, zijn er mogelijkheden op het psycho-sociale vlak of via orthomoleculaire, aryuvedische, en andere complementaire zorg. De medicatie is soms niet te voorkomen. Wel ben ik er voorstander van dat de alternatieve zorg wordt benut, omdat dat juist grip geeft op de oorzaak van de klachten. Een continue stress-respons vreet namelijk zink, vitamine c en andere essentiële bouwstoffen die nodig zijn om afvalstoffen in je lijf af te voeren. Het achterblijven van deze stoffen is terug te zien in reacties in het bindweefsel. Psoriasis, reuma, ze ontstaan niet zomaar tenslotte.
Maar die chronische ziekten zijn toch erfelijk?
Dat lijkt wel zo ja. Er is een verband tussen de generaties aangetoond in het voorkomen van deze aandoeningen. Echter de oorzaak is daarmee niet verklaard. Naar mijn mening zijn overlevingsstrategieën binnen families een veel doorgegeven voorbeeld gedrag. Denk maar aan families waar men ‘nu eenmaal niet praat over gevoelens’. Of families die ‘altijd klaar staan voor een ander’. Kenmerkend zijn de favoriete beroepen in die families. Het voorbeeldgedrag dat wordt overgenomen door de jongere generatie, lijkt in zo’n familie de norm te zijn. Dit kan zo in de hand werken dat jongere generaties niet leren om hun grenzen te bewaken, omdat de ander altijd op de eerste plaats komt. Of dat jongere generaties zich niet uiten, om een ander niet tot last te zijn. Dit is wel een keuze die kan maken dat iemand zichzelf onevenredig onder druk zet om aan deze norm te voldoen. Dit ontketent dan de voortdurende stress, met als gevolg weer die chronische aandoening die bij de oudere generaties ook al voorkwam.
Hoe herken je dan die herbeleving vanuit jezelf?
Een normale stress-respons duurt in principe zo’n 24 uur. Wandelen, knuffelen, zingen en snuffelen aan rozemarijn zijn voorbeelden van activiteiten die helpen om die stoffen uit je systeem te krijgen. Een heel handige manier om dus uit te zoeken of je herbelevingen, en dus PTSS hebt, is je hierop toeleggen en vaststellen of je 24 uur later weer helemaal je ontspannen zelf kan zijn. Als dat niet het geval is, is er al veel helder. Voornaamste is dan, om bij jezelf na te gaan wat jouw leven en jouw bezigheden jou het gevoel geven dat je betekenisvol bezig bent. Dat is zo belangrijk, omdat dat ook precies hetgeen is waar jij eerder dan een ander in geraakt zal zijn. Je 2e natuur maakt namelijk dat je het heel gewoon vindt dat dit betekenisvol is. Je kan het niet niet doen, bij wijze van spreke. Zou je het niet doen, dan zou je echt merken dat het je een somber en lusteloos gevoel geeft. Misschien krijg je dan ook een kort lontje. Of vind je je leven uitzichtloos. En dan gaat iedereen zich ook met je bemoeien en verlies je de regie over je leven. Kortom, binnen no time ben je rijp voor een stevige diagnose uit de DSM-5: depressie, borderline, suïcidaal etc..
PiekerPower: geef betekenis aan je herbeleving
Dus nogmaals, weet wat betekenisvol is voor jou. En dat het je altijd zal raken als iemand dat bagatelliseert, belachelijk maakt of onzin vindt. Ja voor die ander is dat zo. En dat is voor jou onvoorstelbaar. Maar laat je niets aanpraten. Jij beslist wat telt voor jou. Neem dat besluit, en je herbeleving is daarna ook te resetten. Wanneer je hier goed in begeleid wordt, krijg je hier vanuit jezelf grip op en dat gaat een keerpunt zijn in je leven. Meer weten? Of een stukje uitproberen hoe dat is? Download dan hier gratis je PiekerPower Stappenplan en duik erin.
